Konserwacja
Każda instalacja sygnalizacji pożarowej, już od pierwszego dnia oddania do eksploatacji (niezależnie od tego czy obiekt jest użytkowany czy nie) powinna być właściwie konserwowana. Za konserwację całego systemu odpowiada Użytkownik (właściciel) instalacji. Konserwacja polega na zapewnieniu, zgodnego z przeznaczeniem, funkcjonowania instalacji i obejmuje przeglądy okresowe oraz obsługę techniczną, w tym także naprawy. Regularne przeprowadzanie konserwacji oraz Książki Eksploatacji instalacji jest WYMAGANE do utrzymania gwarancji każdego urządzenia.UWAGA! Firma POLON-ALFA S.A. nie instaluje i nie konserwuje systemów sygnalizacji pożarowej.
Informacje ogólne
Właściwą konserwację instalacji może zapewnić Użytkownik korzystając z własnych, przeszkolonych specjalistów. Może on również podpisać stosowną umowę serwisową z Konserwatorem – Firmą Instalatorską, przeszkoloną przez POLON-ALFA S.A.
Użytkownik powinien wyznaczyć osobę (lub osoby), nazywaną niekiedy Operatorem, dyżurującą przy centrali i reagującą na jej sygnały. W zakresie obsługi, osobę tę powinien przeszkolić Konserwator / Instalator, zgodnie z Instrukcją Reagowania, dostarczoną wraz z centralą. Instrukcja ta powinna być zawieszona obok centrali. Ponadto, upoważniona przez Użytkownika osoba powinna przeprowadzać cykliczne kontrole instalacji, wybiegające poza najprostsze czynności Operatora, określone w załączonej poniżej tabeli (TABELA 1). W przypadku braku stałego dyżuru przy centrali, instalacja sygnalizacji pożarowej powinna być podłączona do monitoringu w jednostce Państwowej Straży Pożarnej.
Konserwator, na zlecenie Użytkownika, powinien sprawdzić wszystkie elementy systemu (czujki pożarowe, ręczne ostrzegacze pożarowe, elementy automatyki) przynajmniej raz do roku. Przy większej liczbie elementów, w bardziej odpowiedzialnych instalacjach lub w takich, które pracują w cięższych warunkach, sprawdzanie można podzielić na części i przy kolejnych wizytach w ciągu roku, sprawdzać inną grupę elementów.
Wymóg przeprowadzania konserwacji instalacji SAP przynajmniej raz w roku określa Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz.U. nr 109/2010 poz. 719).
Jeżeli warunki środowiskowe w zabezpieczonym obiekcie nie będą optymalne (wilgoć, zabrudzenie, zapylenie itp.) czynności konserwacyjne powinny być podejmowane częściej niż wymagane w podanym wyżej rozporządzeniu.
Konserwacja instalacji systemu sygnalizacji pożarowej powinna polegać na dojściu do każdego punktu dozorowego (elementu) z osobna, spowodowaniu jego zadziałania (np. czujki dymu – aerozolowym imitatorem dymu) i sprawdzeniu poprawnej reakcji centrali zgodnie z dokumentacją techniczno-ruchową (DTR) POLON-ALFA S.A.
Podczas przeglądów Konserwator powinien, zgodnie z DTR centrali, zablokować uruchomienie elementów automatyki pożarniczej oraz transmisję alarmów, wychodzących na zewnątrz do monitoringu.
Użytkownik instalacji powinien zadbać (np. na mocy odpowiedniej umowy na konserwację instalacji), aby oprócz konserwacji okresowej (planowanej), Konserwator był do dyspozycji na każde wezwanie Użytkownika instalacji SSP, w przypadku sygnalizowania przez centralę uszkodzeń lub np. dokonywania remontów w pomieszczeniach z zainstalowanymi czujkami (aby je odpowiednio zabezpieczyć).
Podczas przeglądów Konserwator powinien, zgodnie z dokumentacją techniczno-ruchową (DTR) centrali, zablokować uruchomienie elementów automatyki pożarniczej oraz transmisję alarmów wychodzących na zewnątrz do monitoringu.
Każda instalacja sygnalizacji pożarowej powinna mieć prowadzoną Książkę eksploatacji instalacji (można ją kupić u Producenta), w której należy zapisywać przeglądy okresowe i ich zakres oraz wszelkie występujące alarmy, a także uszkodzenia zgłaszane przez centralę, ich przyczyny oraz zapis podjętych działań w celu ich wyeliminowania. Wszystkie zapisy powinny być kontrolowane przez Użytkownika.
Książkę eksploatacji instalacji, w przypadku napraw gwarancyjnych, Użytkownik zobowiązany jest okazać Producentowi (POLON-ALFA S.A.).
Kryteria określające częstotliwość przeglądów instalacji SAP.
Z uwagi na precyzyjniejszą samokontrolę własnych (wewnętrznych) obwodów, jak i obwodów zewnętrznych wraz z włączonymi w nie elementami liniowymi i wykonawczymi centrale nowszej generacji wymagają rzadszych przeglądów.
Czułość różnych rodzajów czujek pożarowych, ze względu na ich zasadę działania, może zmieniać się w czasie eksploatacji, głównie w wyniku zanieczyszczania się ich układów pomiarowych. Szczególną uwagę należy zwrócić na zjawisko ewentualnego, wynikającego z normalnego użytkowania, zanieczyszczenia komór (labiryntów) czujek optycznych dymu.
Czujki dymu, zawierające sensor UV są wrażliwsze na zanieczyszczenie układu optycznego, od czujek z sensorem IR.
Czujki z tzw. kompensacją charakterystyki (utrzymujące stałą czułość) są mniej wrażliwe na zanieczyszczenia komór pomiarowych niż czujki bez tych układów.
Czujki wieloprogowe (z progiem serwisowym) same zgłaszają potrzebę przeczyszczenia komór, na wiele tygodni przed osiągnięciem granicznej wartości progu czułości. W związku z tym zaleca się dokonywanie przeglądów instalacji z czujkami bez kompensacji częściej niż raz w roku.
Ciągłość zasilania gwarantowana jest przez rezerwową baterię akumulatorów, utrzymywaną w stanie naładowania. Im starsze baterie, tym częściej powinny być kontrolowane, szczególnie pod koniec ich gwarantowanego “okresu życia”. Baterie otwarte kwasowe i zasadowe, wymagające uzupełniania elektrolitu, powinny być kontrolowane co pół roku, baterie kwasowe szczelne (z żelowym elektrolitem) z dodatkowo kontrolowaną temperaturą elektrolitu – raz na rok lub zgodnie z zaleceniami producenta.
Im trudniejsze warunki pracy, tym częstsze powinny być przeglądy okresowe. W szczególnych przypadkach, przy bardzo dużym zapyleniu, przy korozyjnym środowisku oraz przy wysokiej wilgotności – przeglądy mogą być wymagane co 3 miesiące lub częściej. Przynajmniej raz na 6 miesięcy powinno dokonywać się przeglądów czujek i ręcznych ostrzegaczy montowanych na zewnątrz budynków. Gdy instalacja pracuje w warunkach o wyrównanej temperaturze, czystych i suchych przeglądy mogą być przeprowadzane raz na rok.
Częstotliwość wykonywania konserwacji zależna jest od wieku instalacji – im jest ona nowsza – tym rzadziej musi podlegać okresowej konserwacji (przy spełnieniu minimalnych wymagań, określonych w poprzednich punktach). W instalacjach pracujących dłużej, np. około 10 lat (i starszych) zaleca się dokonywać przeglądy co pół roku.
Ustalając czasokres przeglądów należy mieć na uwadze fakt, że są to instalacje bezpieczeństwa, w których częściej powinny być kontrolowane parametry, mające bezpośredni wpływ na bezpieczeństwo osób obsługujących centralę (kontrola zachowania sprawnego zerowania i uziemienia), bezpieczeństwo ludzi w obiektach (instalacje z automatyką gaśniczą), bezpieczeństwo obiektów (instalacje z obwodami Ex). Automatyka gaśnicza, zerowanie i uziemienie powinny być sprawdzane przynajmniej co pół roku.
Należy pamiętać, że sposób eksploatacji instalacji, warunki środowiskowe pracy urządzeń oraz działalność ludzka np. remonty, adaptacja i przeróbki w obiekcie wpływają na jej funkcjonowanie. Duży wpływ mogą mieć również drgania i wibracje powodowane pracą maszyn, ruchem środków transportu itp., a także nieumyślne lub nawet umyślne ingerowanie w instalację. Wszystkie te czynniki nie pozostają bez wpływu na jej niezawodność. W związku z tym, wszędzie tam, gdzie one występują zaleca się dokonywanie przeglądów co najmniej raz na pół roku.
Podsumowanie
Zgodnie z obowiązującymi przepisami przegląd okresowy przeprowadzany raz na rok jest wystarczający. Jednak w wielu przypadkach należy brać pod uwagę czynniki wymienione w dziale „Kryteria określające częstotliwość przeglądów instalacji SAP”.
Użytkownicy (właściciele) obiektów powinni pamiętać, że ciąży na nich obowiązek utrzymywania instalacji w ciągłej sprawności. Nie można dopuścić do powtarzających się fałszywych alarmów, wynikających z braku konserwacji, niewłaściwego projektu – np. wadliwie dobranej czujki, nieprawidłowej konfiguracji centrali sygnalizacji pożarowej lub z błędów w wykonawstwie instalacji.
Szczególną uwagę należy zwracać na sygnalizowane przez centralę sygnalizacji pożarowej. tzw. fałszywe alarmy pożarowe Mogą one powodować, że Operator, zobowiązany do obserwacji i reagowania na alarmy centrali, będzie je z czasem ignorował (i automatycznie kasował), a to z kolei może być przyczyną braku właściwej reakcji w przypadku wystąpienia prawdziwego alarmu pożarowego.